Hằng năm trong nếp sống đức tin của Giáo hội có mùa ăn năn thống hối kéo dài sáu tuần lễ trước khi mừng lễ Chúa Giêsu Kitô phục sinh.

Nói đến ăn năn thống hối con người chúng ta nghĩ ngay đến ảm đạm buồn bã, đến sự xét mình, sự hy sinh đền tội hối lỗi và cùng muốn hướng về tương lai qua sự xin ơn chữa lành cải thiện đổi mới đời sống. Và như thế cần thiết cho đời sống.

Ăn năn thống hối bên trong tâm hồn, nhưng cũng có những hành động dấu chỉ thể hiện ra bên ngoài nói lên tâm tình từ bên trong thâm tâm. Ngày xa xưa như Ngôn sứ Daniel đã diễn tả cung cách ăn năn thống hối: „Tôi ăn chay, mặc áo vải thô và rắc tro lên đầu rồi ngẩng mặt lên Chúa Thượng là Thiên Chúa, để dâng lời khẩn nguyện nài van. (Daniel 9,3).

Ngôn sứ Giona nói đến cung cách ăn năn thống hối của nhà vua:

„Tin báo đến cho vua Ni-ni-vê; vua rời khỏi ngai, cởi áo choàng, khoác áo vải thô, và ngồi trên tro. (Giona 3,6-7).

Theo gương cung cách sống ăn năn thống hối đó, hằng năm vào ngày thứ Tư Lễ Tro bắt đầu mùa chay, trong các thánh đường có nghi lễ làm phép Tro và xức tro trên trán hay đỉnh đầu người tín hữu để nói lên cung cách ăn năn thống hối: Hỡi người hãy nhớ mình là bụi tro, và sẽ trở về với bụi tro!

Lời nhắc nhở này không là lời bi quan yếm thế, nhưng là lời giúp nhớ đến nguồn gốc thân xác con người do từ đâu và đi về đâu.

Lời nhắc nhớ này cũng không là lời làm lung lạc tinh thần đời sống con người, nhưng muốn nói mối tương quan đời sống giữa con người với Đấng Tạo dựng nên con người, với công trình thiên nhiên và với đồng loại cũng do Thiên Chúa tạo dựng nên, như Đức Thánh Cha Phanxico cắt nghĩa về ba việc làm trong mùa chay ăn năn thống hối ăn chay, cầu nguyện và làm việc bố thí :

„Chay tịnh, nghĩa là học cách thay đổi thái độ của chúng ta đối với người khác và tất cả những loài thọ tạo, học cách từ bỏ cám dỗ “nuốt chửng” mọi thứ để thỏa mãn lòng khao khát tham lam của chúng ta và sẵn sàng chịu đựng cho tình yêu, là điều có thể lấp đầy sự trống rỗng trong con tim chúng ta.

Lời cầu nguyện dạy chúng ta từ bỏ thói thờ ngẫu tượng và sự tự mãn của bản ngã, giúp ta nhìn ra rằng chúng ta cần đến Chúa và lòng thương xót của Ngài.

Việc bố thí, nhờ đó chúng ta thoát khỏi sự điên rồ của việc tích trữ mọi thứ cho bản thân với niềm tin viễn vông rằng chúng ta có thể bảo đảm cho mình một tương lai không hề thuộc về chúng ta. Và như thế, chúng ta có thể tái khám phá niềm vui trong chương trình của Chúa dành cho sáng tạo và cho mỗi người chúng ta, đó là yêu mến Người, anh chị em của chúng ta, và toàn bộ thế giới, và tìm thấy nơi tình yêu này hạnh phúc đích thực của chúng ta.“ (Đức giáo hoàng Phanxico, Sứ điệp mùa Chay 2019).

Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long